انجمن ویکی قلم‌های فارسی
ورود / عضویت

Hinting و قلم های سری ایکس۲

بحث پیرامون مسائل مربوط به قلم‌سازی، حروف‌چینی و بومی‌سازی

Hinting و قلم های سری ایکس۲

پستتوسط Behnam » 01 دسامبر 2013, 09:32

این آخر هفته اتفاقات جالبی افتاد. برای اولین بار من با فانت لب ۵ فانتی درست کردم که در محیط مک و ویندوز کار می کند! چیزهایی، هرچند بسیار مغشوش، از مقولهٔ hinting سر درآوردم، و از همه مهمتر، توانستم یک قلم سری ایکس را با فانت لب ۵ باز کنم و بدون صدمه زدن به دل و رودهٔ درونی آن، دوباره از آن یک فانت تولید کنم. کلاً روز خوبی بود!
پاشتهٔ آشیل قلم های سری ایکس در محیط ویندوز از همان ابتدا مشکل hinting این قلم ها بود. البته این قلم ها hinting دارند زیرا فانت لب hinting اتوماتیک انجام می دهد و تا آنجا که من دیده ام کیفیت hinting خودکار فانت لب از هیچ hinting خودکار دیگری بدتر نیست. مسئله این است که قلم فارسی را hinting خودکار کفایت نمی کند. باید انبوه خطوط منحنی حروف این سیستم نگارش از نظر hinting تنظیم دقیق شوند تا این خط ظریف به خوبی بر روی پیکسل های صفحهٔ نمایش بنشینند.
کافیست به سوراخ های خالی حرف «ه‍» یا «ف» یا «ص» توجه شود تا اهمیت دقت کار در map شدن حروف بر روی پیکسل ها آشکار شود.
مک در سطح سیستم از یک تکنولوژی منحصر به فرد و منحصر به خود برای این مقصود استفاده می کند. پی سی به دستورات hinting نوشته شده در قلم متکی است تا این map کردن را به خوبی به انجام برساند. نقطه ضعف قلم های سری ایکس این است که چون از بدو تولد، در محیط مک و برای مک ساخته شده بودند، هرگز به این مشکل پاسخی درخور نداده اند.
دیشب و امروز من برای ساعت ها مشغول ویرایش یک نسخه از قلم زر بودم (زر همیشه موش آزمایشگاهی قلم های سری ایکس بوده است!) و آن نسخه را به طور دستی hint دادم. تا آنجا که در previewی فانت لب می توانستم ببینم، نتیجهٔ کار خیلی بهتر از hinting خودکار بود. اما در محیط ویندوز امکان آزمایش آن را ندارم. البته ویندوز ۷ را روی پاراللز دارم. ولی برنامه ای روی آن نصب نکرده ام (بجز VOLT و قلم استاندارد فارسی). تنها آزمایشی که می توانستم بکنم این بود که مطمئن شوم قلم های آزمایشی بدون مشکل در ویندوز نصب می شوند و در WordPad می توان با آنها نوشت. این خود موفقیت بزرگی است!
بگذریم، منظور از این تاپیک این است که از شما دوستانی که با ویندوز سر و کار دارید در مورد این قلم های آزمایشی نظر بخواهم. این قلم ها در سه نوع ساخته شده اند. بسیار دوست دارم که هر سه قلم را در ویندوز خود نصب کنید و تجربیات و برداشت و قضاوت خودتان را در مورد هریک از این سه قلم در همین تاپیک بازگویی کنید. امکان -یا عدم امکان- به روز رساندن قلم های سری ایکس بر اساس بازتاب این سه قلم درمیان کاربران ویندوز مشخص خواهد شد.
این هم لینک دانلود قلم ها
https://dl.dropboxusercontent.com/u/536 ... arBeta.zip
نماد کاربر
Behnam
 
پست‌ها : 3534
تاریخ عضویت: 27 مه 2004, 04:44
محل سکونت: کانادا

پاسخ: Hinting و قلم های سری ایکس۲

پستتوسط saeidk » 01 دسامبر 2013, 11:56

این سه تا با هم چه فرقی دارند بهنام جان؟
نماد کاربر
saeidk
 
پست‌ها : 1143
تاریخ عضویت: 17 دسامبر 2005, 19:20
محل سکونت: ایران-تهران

پاسخ: Hinting و قلم های سری ایکس۲

پستتوسط Behnam » 01 دسامبر 2013, 17:08

saeidk نوشته است:[نمایش]
این سه تا با هم چه فرقی دارند بهنام جان؟

این موضوعی بود که می خواستم شما به من بگین! روی WordPad که ظاهراً هیچ فرقی ندارند و باورم نمی شه که اینهمه وقت گذاشتم برای hinting تک تک گلیف ها برای هیچ!
یکی auto−hinting دارد مثل زر اصلی، با این تفاوت که در تنظیمات smoothing از سایز ۹ شروع می‌شود. در زر اصلی، من از تنظیمات دیفالت فانت لب استفاده کرده ام که smoothing از سایز ۱۷ شروع می شود.
دو تای دیگر hinting دستی دارند. دستی ولی نه حرفه ای! باز یکی smoothing را از ۹ شروع می کند و دیگری از ۱۷.
دیفالت فانت لب بر این اساس است که اگر hinting یک فانت واقعاً حرفه ای باشد، در محدودهٔ سایزهای مورد استفاده درمتن کتاب و روزنامه (۸ تا ۱۶) دیگر به smoothing نیازی ندارد و نمایش crisp متن اصلی برای چشم کمتر خسته کننده است. (این ایرادی است که برخی به مک می گیرند).
نماد کاربر
Behnam
 
پست‌ها : 3534
تاریخ عضویت: 27 مه 2004, 04:44
محل سکونت: کانادا

پاسخ: Hinting و قلم های سری ایکس۲

پستتوسط Behnam » 01 دسامبر 2013, 18:57

دوستان ظاهراً هیچیک از hinting دستی که من داده بودم کُمپایل نشده است. لطفاً این آزمایش را نادیده بگیرید تا اطلاع ثانوی.
با پوزش.
نماد کاربر
Behnam
 
پست‌ها : 3534
تاریخ عضویت: 27 مه 2004, 04:44
محل سکونت: کانادا

پاسخ: Hinting و قلم های سری ایکس۲

پستتوسط Ilia » 01 دسامبر 2013, 19:32

بهنام، وقت کردی این ttfautohint رو هم یک نگاهی بینداز:
http://www.freetype.org/ttfautohint/
پیوست‌ها
ttfautuhint.jpg
نماد کاربر
Ilia
Site Admin
 
پست‌ها : 6175
تاریخ عضویت: 25 سپتامبر 2006, 01:01
محل سکونت: کانادا

پاسخ: Hinting و قلم های سری ایکس۲

پستتوسط Behnam » 01 دسامبر 2013, 21:33

راستش نمی‌دانم. فکر نمی‌کنم هینتینگ خودکار یک نرم‌افزار از دیگری بهتر باشد. ما باید مثل Verdana برای انگلیسی، یک فانت ریفرنس برای هینتینگ فارسی داشته باشیم تا معیاری برای مقایسه وجود داشته باشد. منظورم تاهوما نیست. تاهوما از خط فارسی و عربی فرار کرده است تا مشکلش را حل کند. منظورم یک خط واقعی فارسی است. قلم های اریال و تایمز نیو رومن خوب هینت شده اند گویا ولی چنگی به دل نمی زنند!
نماد کاربر
Behnam
 
پست‌ها : 3534
تاریخ عضویت: 27 مه 2004, 04:44
محل سکونت: کانادا

پاسخ: Hinting و قلم های سری ایکس۲

پستتوسط Behnam » 08 دسامبر 2013, 04:16

خب دوستان وقت دادن گزارش کار رسیده است!
قلم هایی که در این تاپیک برای آزمایش گذاشته بودم هینتینگ دستی مرا کُمپایل نکرده بود چون از ابزار اشتباهی استفاده کرده بودم! ولی هینتینگ اتوماتیک فانت لب ۵ را داشت و این هینتینگ نسبت به هینتینگ اتوماتیک فانت لب ۴ کیفیت بهتری دارد. این در حروف فارسی قابل تشخیص نیست ولی حروف انگلیسی را مرتب تر و تمیزتر تحویل می دهد.
دوباره بطور دستی گلیف ها را هینت دادم، این بار ابتدا هینت اتوماتیک دادم و بعد بطور دستی هر گلیف را با یکی دو تا فرمان دستی «تقویت» کردم.
نتیجهٔ کار عملاً با هینت اتوماتیک قابل تشخیص نیست مگر در اندازه های خیلی کوچک مثل اندازهٔ ۸. البته این خودش نوعی بهبود است ولی واقعاً این بهبود در حدی نیست که به زحمت کار بیارزد.
در عکس  Arial, XB Zar به همراه بتای ۲ و ۳ که هینتینگ خودکار دارند و بتای ۵ و ۶ که علاوه بر هینتینگ اتوماتیک روی هر گلیف یکی دو تا فرمان «تقویتی» به طور دستی وارد شده است آورده شده اند.
تصویر
بنابراین هینتینگ دستی از برنامه خارج شد چون هیچ توفیری در کار نمی کند. چیزی که هنوز منتفی نشده است هینتینگ اتوماتیک با فانت لب ۵ است (یا احتمالاً ابزار دیگری برای هینتینگ اتوماتیک). زیرا این تا حدودی تأثیر دارد. مثلاً در اندازهٔ ۱۲ که یک اندازهٔ کوچک ولی پر مصرف است (سایز متن ایرماگ ۱۳ است) این هینتینگ اتوماتیک به حروف یک مقداری «گوشت» اضافه کرده! این به زیبایی متن کمکی نمی کند ولی اندکی از زشتی آن می کاهد. بنابراین هینتینگ اتوماتیک هنوز گزینه ایست که منتفی نشده است. من با اضافه کردن دو تا خط «مبنا» برای هدایت خودکار هینتینگ (بالا و پایین خط کشیده) نظم حروف فارسی را هم به طور مختصری بهبود بخشیده ام.
تصویر
همانطور که از نمونهٔ Arial می شود تشخیص داد، هینتینگ حرفه ای تأثیر دارد. ولی این امکان در دسترس نیست. مثلاً من روی اولین گلیف این قلم که گلیف «نامعلوم» (notdef. که همان مربع معروفی است که هروقت متنی تکلیفش روشن نمی شود ظاهر می شود و هر قلمی دارد) یک علامت سوال هم دارم که مجموعهٔ ظاهراً ساده این ترکیب مربع و علامت سوال را به یکی از پیچیده ترین گلیف های فانت برای هینتینگ تبدیل کرده است! فکر می کنم در مجموع بیشتر از ده ساعت روی هینتینگ این گلیف وقت گذاشته باشم (نه یکباره و نه بخاطر اهمیت این گلیف بلکه بیشتر از لحاظ کارآموزی) ولی این بهترین هینتینگی بود که توانستم برایش درست کنم.
تصویر
گیرم آنقدر مهارت پیدا کردم که همین کار را در ۳۰ ثانیه انجام دهم باز می شود ۳۰٬۰۰۰ ثانیه برای یک قلم! اگر امکان این بود که کیفیتی مشابه کیفیت نمایش در مک داشته باشد، از این وقت و زحمت ابایی نداشتم.
تصویر
ولی این کجا و آن کجا!
نماد کاربر
Behnam
 
پست‌ها : 3534
تاریخ عضویت: 27 مه 2004, 04:44
محل سکونت: کانادا

پاسخ: Hinting و قلم های سری ایکس۲

پستتوسط Behnam » 19 دسامبر 2013, 08:05

خب دوستان نتیجهٔ هینتینگ خودکار خیلی مقبول تر از آن چیزی بود که گمان می کردم. این بار سنگینی را از دوش من برداشت (احساس کوتاهی و گناه در قبال کاربران ویندوز!) و هیچ لطمه ای هم به ساختار کنونی فانت های سری ایکس وارد نیاورد.
می توانستم همهٔ قلم های سری ایکس ۲ را یکجا زیپ کنم و در دراپ باکسم بگذارم ولی فکر کردم این برای سرعت اینترنت داخل ایران چندان خاصیتی ندارد. این است که علی الحساب زر جدید را در دراپ باکسم گذاشته ام تا با همکاری مدیریت فکری برای جایگزینی قلم های بخش دانلود ایرماگ بکنیم. قلم زر جدید را از اینجا می توانید دانلود کنید:
https://dl.dropboxusercontent.com/u/536 ... on/Zar.zip
این هم تصویر صفحهٔ اول ایرماگ روی ویندوز ۷ و با مرورگر IE 9

تصویر
نماد کاربر
Behnam
 
پست‌ها : 3534
تاریخ عضویت: 27 مه 2004, 04:44
محل سکونت: کانادا

پاسخ: Hinting و قلم های سری ایکس۲

پستتوسط saeidk » 19 دسامبر 2013, 23:05

بهنام جان باز هم من رو غافلگیر کردی. تفاوت خیلی چشمگیر شده. فقط حیف که فقط توی خود برنامه های مایکروسافت هست و در فایرفاکس و کروم عمل نمی کنه ولی برای نمونه در ورد تفاوت چشمگیره.
word.png

با hinting در word

word-old.png

بدون hinting در word

البته این روزها webfont دیگه خیلی زیاد شده (مثل نسیم بی بی سی) و نمی دونم در آنها می شود کاری کرد یا نه و این که همین زر رو اگر بشه همین کار رو باهاش کرد و نیاز به نصبش در سیستم نباشه.
نماد کاربر
saeidk
 
پست‌ها : 1143
تاریخ عضویت: 17 دسامبر 2005, 19:20
محل سکونت: ایران-تهران

پاسخ: Hinting و قلم های سری ایکس۲

پستتوسط Ahmad » 20 دسامبر 2013, 00:15

واقعا تفاوت چشمگیر است، حتی در سفاری مک بسیار خوب عمل می‌کند. من بعد از مدتہا امروز خط زر را فعال کردم و ایرماگ را با این خط می‌بینم.
دستت درد نکند بہنام جان!
نیز دستت ایلیا جان درد نکند برای معرفی این امکان مفید!

احمد

عکس زیر XB Zar در برنامۂ CustomReader است برای نمایش محتوی وب بہ زبان فارسی
مہمتر از همہ اینکہ من اکنون می‌توانم ‍«ــــہــ» و «ـــہ» را بدون شرمساری بکار ببرم! (خط جیزه آنقدر این نویسہ را زشت نمایش می‌دهد کہ نوشتن آن با خط جیزه باعث شرمساری است)
Screen Shot ۲۰۱۳-۱۲-۱۹ at ۲۰.۵۱.۱۱.png
نماد کاربر
Ahmad
Site Admin
 
پست‌ها : 1289
تاریخ عضویت: 30 مه 2004, 17:33
محل سکونت: سوئد

پاسخ: Hinting و قلم های سری ایکس۲

پستتوسط Pooria Azimi » 20 دسامبر 2013, 02:14

بهنام جان دستت درد نکنه. تغییر واقعاً حس می‌شه. در سایزهای کوچک که میزان بهبود تقریباً خنده‌داره!

فقط من متوجه شدم چند عکس قبلی از مراحل مختلف این «آزمایش» که از داخل دراپ‌باکس شما بود پاک شده. ای کاش اون‌ها رو هم روی سرور انجمن آپلود می‌کردی تا این مشکلات در آینده پیش نیاد - و اگر دوباره دراپ‌باکس رو در ایران فیلتر کردند از اون بابت هم برای کسی مشکلی ایجاد نشه.
نماد کاربر
Pooria Azimi
Site Admin
 
پست‌ها : 3332
تاریخ عضویت: 23 اوت 2008, 14:32
محل سکونت: Santa Barbara, CA

پاسخ: Hinting و قلم های سری ایکس۲

پستتوسط Ahmad » 20 دسامبر 2013, 02:39

Pooria Azimi نوشته است:[نمایش]
..... در سایزهای کوچک که میزان بهبود تقریباً خنده‌داره!

پوریا جان،
آیا امکان افزایش سایز نمایش متن سایت بہ یک سایز بیشتر هست؟ برای ما افراد پیر و پاتال کہ مشکل بینائی پیدا کرده‌ایم سایز متن اندکی کوچک بہ نظر می‌آید.
احمد
نماد کاربر
Ahmad
Site Admin
 
پست‌ها : 1289
تاریخ عضویت: 30 مه 2004, 17:33
محل سکونت: سوئد

پاسخ: Hinting و قلم های سری ایکس۲

پستتوسط Behnam » 20 دسامبر 2013, 04:17

البته گزینه های هرچند مختصری که این هینتینگ خودکار دارد باید روی مرورگرهای مختلف آزمایش کرد و دید کدام بهترین و عمومی ترین نتیجه را دارد. نسخهٔ فعلی روی فایرفاکس و کروم کار نمی کند. عجیب تر این است که متن ایرماگ تماماً به زر ایتالیک تبدیل می شود! اگر نتیجهٔ بهتری گرفتم خبر خواهم داد. از این که روی آفیس نتیجه داده است خیلی خوشحالم. اما ظاهراً این از آن قضایایی است که یک جا را درست می کنی، جای دیگر خراب می شود!
خود توسعه دهندهٔ این ttfautohint در مورد گزینه های هینت دادن رهنمود روشنی ندارد. در برنامه اش سه گزینهٔ اصلی وجود دارد، هینتینگ grayscale که تکنولوژی ویندوز تا XP بود، هینتینگ GDI که مال ویندوز ۷ است و DW (با رادیو آلمان اشتباه نشود!) که مال ویندوز ۸ است. می گوید همه چیز بستگی به نوع فانت، نوع مرورگر و نوع سیستم عامل دارد که یک گزینه را از دیگری بهتر یا بدتر کند. حتی راه حل ایده آل برای زر لزوماً راه حل ایده آلی برای قلم های دیگر سری ایکس ۲ نیست. فعلاً آزمایشاتم را ادامه خواهم داد. کیفیت خوب در آفیس برای من پارامتر مهمی است ولی اگر شد در کنار آن کیفیت در مرورگرهای مختلف را هم بهبود بخشید چه بهتر.
از همهٔ دوستان متشکرم. به منعکس کردن تجربیاتتان با این قلم در محیط های مختلف ادامه دهید کار در بی خبری پیش نمی رود!
پ.ن.
پوریا جان آن عکس نبود. قلم هایی بود که برای تست گذاشته بودم و وقتی متوجه شدم اصلاً هینت دستی مرا ندارند خودم لینکش را قطع کردم تا کسی را سر کار نگذاشته باشم! ولی اگر راهی برای گذاشتن عکس درون سرور در میان متن هست (بجای پیوست) خبر کن که من هم ترجیح می دهم در سرور باشد چون بهرحال دراپ باکس امری موقتی است.
نماد کاربر
Behnam
 
پست‌ها : 3534
تاریخ عضویت: 27 مه 2004, 04:44
محل سکونت: کانادا

پاسخ: Hinting و قلم های سری ایکس۲

پستتوسط Ilia » 20 دسامبر 2013, 04:29

بهنام جان، مطمئن بشو که فقط چهار فانت زر را روی پیسی نصب میکنی. یعنی یا ایتالیک را نصب کن و یا آبلیک را. و گرنه ویندوز قاطی میکند.
نماد کاربر
Ilia
Site Admin
 
پست‌ها : 6175
تاریخ عضویت: 25 سپتامبر 2006, 01:01
محل سکونت: کانادا

پاسخ: Hinting و قلم های سری ایکس۲

پستتوسط Behnam » 20 دسامبر 2013, 06:10

ممنون از راهنمایی. یک نسخهٔ دیگر از زر درست کردم و ستینگ آن را تغییر دادم و Grayscale را فعال کردم. نسخهٔ قبلی فقط GDI و DW داشت. Oblique را هم برداشتم. مشکل ایتالیک رفع شد! اما کماکان فایرفاکس و کروم کیفیت خوبی ندارند.
البته وقتی می گویم کیفیت خوبی ندارند یعنی دلپذیر نیستند و منِ نوعی رغبتی ندارم متنی را با آن شکل و شمایل بخوانم. ولی از نظر فنی تا آنجا که نمونه های زر قبلی را دیده ام کیفیت خیلی بهتری دارند. هینتینگ روی فایرفاکس و کروم هم تأثیر دارد. حروف متن فارسی با زر قبلی و بطور کلی سری ایکس روی ویندوز شبیه صحنه ای بعد از یک زلزلهٔ ۹ ریشتری است. آنقدر حروف بی نظم و درهم هستند که اصلاً قابل تحمل نیست. با این هینتینگ در فایرفاکس و کروم حروف درهم نیستند. بدشکل هستند. این خودش خیلی مثبت است!
خیلی هم نتیجه در کروم و فایرفاکس شبیه هم است. فایرفاکس چون با کنتراست بیشتری حروف را نمایش می دهد بدشکلی آن مقداری بیشتر نمایان است تا کروم! ولی در واقع هر دو یک شکل مشابه از حروف را نمایش می دهند. کیفیت روی IE خیلی خوب است.
راستی اینجا کسی ویندوز هشتی نیست که خبر دهد؟
پیوست‌ها
Grayscale.png
نماد کاربر
Behnam
 
پست‌ها : 3534
تاریخ عضویت: 27 مه 2004, 04:44
محل سکونت: کانادا

بعدی


بازگشت به خط، زبان و قلم‌سازی


کاربران حاضر در این انجمن: بدون کاربران آنلاین و 11 مهمان