اسلحه ای به نام دوربين: گفتگو با رضا دقتی
این مورد برای من بسیار جالب و مفید بود , امیدوارم شما هم لذت ببرید . برای سهولت کار کل متن را در کنار لینک مطلب قرار میدهم .
اسلحه ای به نام دوربين: گفتگو با رضا دقتی
رضا دقتی، عکاس صاحب نام ايرانی که سالهاست مقیم فرانسه است، يکی از شناخته شده ترين عکاس-خبرنگاران جهان است و بسياری از سالهای عمرش را يا در صحنه های جنگ گذرانده و يا به آموزش کودکان در کشورهای در حال توسعه پرداخته است.
بيش از 20 سال است که رضا (نامی که در خارج از ايران به آن معروف است) به افغاستان رفت و آمد می کند و کودکان افغان را آموزش می دهد. او بنياد آینه را با هدف معرفی و ارتقای آثار عکاسی کودکان و نوجوانان افغان پايه گذاشت. چندی پيش در ادامه اين پروژه چندين ساله، رضا که از عکاسان موسسه نشنال جئوگرافیک است با همکاری سه عکاس ديگر اين موسسه، دهها کودک رواندايی و کنگويی را که در اردوگاههای پناهدگان در اوگاندا در شرایط سختی زندگی می کنند، آموزش عکاسی داده است. نتيجه اين کار نمايشگاهی است از عکسهای اين کودکان با عنوان "از نگاه کودکان" که با همت بنياد خيريه "گروه بین المللی پزشکی" در لندن برپا شده است. با او که برای افتتاح نمايشگاه در لندن بود، درباره تدريس عکاسی به کودکان پناهنده گفتگو کرديم.
پوریا ماهرويان: نزدیک به بیست و پنج ساله که شما به کودکان آموزش عکاسی می دهید. پروژه از نگاه کودکان در اوگاندا هم آیا بخشی از این طرح چندین ساله است؟
رضا دقتی: کاری که ما در اوگاندا انجام دادیم. ادامه برنامه هایی است که از بیست و پنج سال پیش من شروع کردم که یاد دادن عکاسی یا به نوعی استفاده از تمام ابزار تصویری برای کودکان و نوجوانان است و کار اوگاندا هم جزو همین برنامه است.
چه شد که موسسه ای مانند نشنال جئوگرافيک از اين طرح حمايت کرد؟ آیا بخشی از طرح های موئسسه آینه بود یا خود نشنال جئوگرافیک پا پیش گذاشت؟
از شش سال پیش مسئله آینه را به نشنال جئوگرافيک پیشنهاد می کردم. هدف عمده این بود که یاد دادن عکاسی، خبرنگاری و فیلمبرداری برای مردم محلی یکی از وظایف ماست. همانطور که من آینه را در افغانستان شروع کردم. نشنال جئوگرافيک در آمریکا برای بچه های محله های فقیرنشین شهرهای بزرگ آمريکا کلاسهایی آموزش عکاسی برگزار می کرد به نام "فوتو کمپ" یا اردوگاه عکاسی. پس از پنج شش سال در جلسه ای من پیشنهاد کردم که حالا باید مسئله را بین المللی کرد.
تصميم بر اين شد که هدف اصلی صرفا آموزش عکاسی به کودکان نباشد، بلکه با حمايت موسسه های خيريه بتوانيم نتيجه کار آنها را نمايش دهيم و در واقع اين موسسه ها از اين عکسها برای تبليغات خود استفاده کنند و بتوانند با نمايش آنها کمک مالی دریافت کنند.در خصوص طرح اردوگاه های پناهندگی اوگاندا "گروه بين المللی پزشکی" که يکی بزرگترین موسسات خیریه است و در خصوص مسائل بهداشتی در کشورهای فقیر به ويژه در اردوگاه های پناهندگی بسیار فعال است، به کمک آمد.
روش کار با کودکانی که خیلی از آنها حتی سواد هم ندارند چگونه است؛ بسياری از آنها حتی لباس کافی برای پوشيدن ندارد. بدون اينکه چيزی درباره عکس بدانند؛ یک دفعه یک دوربین حرفه ای بدست می گیرند. چطور به عکاسی علاقمند می شوند؟
بهترین جواب اين است که دفعه بعد که من می روم شما باید خودتان بیایید و ببینید که اصلا کار چگونه است. من گفتم بیست و پنج شش سالی است که در کنار کار عکاسی خبری خودم و کارهای دیگر، اين تدریس را هم ادامه می دهم. چیز خاصی نمی توانم به آنها بگویم به غیر از اینکه اولا این بچه ها وقتی که از خانه و مملکتشان کنده شدند و در اردوگاه پناهندگان زندگی می کنند بگویم که شما با یاد گرفتن این ابزار می توانید حرف دلتان را بزنید و چیزی را که می خواهید مردم دنیا از وضعیت شما و از دل شما بفهمند به آنها نشان دهيد.انگیزه دیگر اينکه که آنها بعدا می توانند [با یادگیری عکاسی] کار پیدا بکنند. الان در آن کشورها شما اگر یک ذره عکاسی بلد باشید بعدا می توانید یک کاری پیدا کنید؛ برای خودتان مغازه ای بگیرید و شروع کنید عکس مردم را گرفتن و زندگی تان را بچرخانید.در کنار اينها، عامل ديگری که وجود دارد انگیزه و اشتهای مردم اين کشورها به یادگیری است. بيشتر کار تدریس من در کشورهای فقیر است و اکثرا به کسانی آموزش می دهم که واقعا نه تحصیلاتی دارند و نه دانشجوی جایی هستند.در صورتی که وقتی در در دانشگاه های اروپا و آمریکا درس می دهم، با دانشجوهایی کار می کنم که سالها تحصیل کرده و درس خوانده اند. اما برای خودم جالب است وقتی می بینم که نتیجه اکثرا این است که آدم هایی که در کشورهای فقیر و در حال توسعه کار و زندگی می کنند، خیلی زودتر و عمیقتر یاد می گیرند.
جدا از مسائل تکنیکی، نگاهی است که این بچه ها دارند خیلی از این عکسها را گويی عکاسان حرفه ای انداخته اند؛ کسانی که سالها کار کرده اند. این نگاه از کجا آمده شما آموزش داديد یا خودشان یاد گرفتند. اصولا نگاه در عکاسی قابل تدریس کرد؟
نگاه را نمی شود تدریس کرد درست مثل این است که یک دانشجوی ادبیات سالها درس بخواند و خیلی از استادهای او هم از بهترین نویسنده ها شاعرها باشند. اما دلیل نمی شود که این آدم شاعر بشود. نگاه در عکاسی یا هنر، آنی است که حافظ می گوید "غلام همت آنم که آنی دارد". به نظر من اين نگاه از آنجا می آید که آدم درد دارد، مسئله دارد، آدم حرف دارد برای زدن. آدم دنبال چیزی می گردد. آن چیز، غوغایی است که در درونش وجود دارد و می خواهد آن را بیان کند. واقعا تا این غوغا نباشد، آدم نمی تواند نگاه داشته باشد. چه عکاس باشد، چه شاعر و فیلمساز باشد و یا این بچه ها. اولین چیزی که من بهشان گفتم حتی قبل از اینکه تکنیک یادشان دهم این بود که من می خواهم چیزی به شما بدم که بتوانید حرف دلتان را بزنید و این را خیلی خوب فهمیدند. این بچه های سیزده چهارده ساله در زندگی شان دشواری ها دیده اند، شاهد قتل نزديکان شان بودند. خوب اینها متاسفانه دیگر سیزده چهارده ساله نیستند از خیلی آدمهای شصت هفتاد ساله ما عمیق تر دنیا و زندگی را می شناسند.من کتابهای عکاسی خودم را برده بودم. اين بچه ها شاید تا پیش از آن تنها عکسهایی که در زندگی شان دیده بودند، عکس هایی بود که در جعبه های بیسکویت است. چون نه روزنامه و مجله دیده اند نه تلویزیون دارند. تنها عکس هایی که دیده بودند، عکس پاسپورت یا عکس سیاه و سفید کارت شناسايی پدر و مادرشان بوده یا عکسهايی که برای تبلیغات استفاده می شود.در ميان اين کتابها مجله پرواز بود که برای کودکان افغانستان چاپ می کنيم، با اينکه به زبان دری است ولی خیلی مصور است. هم عکس دارد و هم نقاشی و طراحی.جالب این بود که اینها به شدت مجذوب این عکس ها می شدند و بالای هر کدام از این عکس مدتها می ایستادند و با هم صحبت می کردند. وقتی نظرشان را درباره عکسها می پرسیدم، دقیق عکسها را توضیح می دادند. برای مثال عکسی بود که من در روآندا گرفته بودم. تصوير کودکی است که نشسته و چمباتمه زده روی زمین و سرش هم گذاشته است روی زانویش. در عکس تنها چیزی که ديده می شود پس سر یا بالای فرق سرش است. ولی خوب من داستان کودک را می دانستم. وقتی نظر بچه ها را درباره موضوع عکس پرسيدم همه گفتند این پسر بچه یتیم است و پدر و مادرش را از دست داده است. و واقعیت هم همین بود.وقتی پرسيدم از کجا فهميديد گفتند که فقط از این حالتی که این زانوهایش را بغل کرده است.
یک درد مشترک است در واقع.
بله درد مشترک. از این جاست که نگاه اینها زاده شده است. همانطور که گفتيد اين بچه ها عکس هایی گرفته اند که خیلی از عکاسان حرفه ای آرزوی شان این است که یک چنین عکسی گرفته باشند.
یک اصطلاحی که شما در شرح کارتان هميشه بکار می بريد اين است که می گویيد دوربین اسلحه من است، یا من از دوربین به عنوان سلاح استفاده می کنم. دوربين چگونه می تواند اسلحه باشد؟
اسلحه ابزاری است که برای جنگیدن یا دفاع کردن استفاده می شود. کاری که من دارم می کنم با عکاسی، در واقع نوعی جنگ است. اما با جنگ و بر عليه آن می جنگم. بر علیه جنگ می جنگم. من از دوربينم به عنوان وسيله ای بر علیه بی عدالتی اجتماعی استفاده می کنم. بر علیه کسانی که جلوی آزادی را می گیرند.شاید در طی بیست و پنج سال گذشته بیست سال از عمر من در صحنه های جنگ گذشته باشد. شاید هیچ نظامی در دنیا به اندازه من جنگ و صحنه جنگ ندیده باشد. کار من عمدتا این است که به نوعی، بیزاری از جنگ را به مردم نشان دهم. بیزاری از جنگ را بهشان القاء کنم؛ بیزاری از این همه کشتار وحشیانه کودکان و زنان که در جنگ اتفاق می افتد. آنهايی که جنگ برپا می کنند سردمداران دنیا هستند. حکومتهای بزرگی که اقتصاد دنیا را می چرخانند. تجارت جنگ شاید پرسودترين تجارت دنیا باشد.طبیعی است وقتی شما برعلیه این جنگ می جنگيد، آنها هم زیاد روی خوشی با شما ندارند. وقتی که به عنوان خبرنگار آن هم در حدی که من کار می کنم اینها را عیان می کنم به هر حال به نوعی رو در روی آنها قرار می گیرم و وقتی رو در رو قرار می گیری با آنها هم جنگی پیدا می کنید. آنها هم می خواهند که شما را از بین ببرند یا به شما اجازه ندهند که حرفتان را بزنید یا عکسهایتان را چاپ کنید. سانسورتان می کنند و اگر بتوانند سرتان را زیر آب می کنند.
امروز داستان کلی خبرنگاری و کار آزاد مطبوعاتی کردن واقعا جنگيدن است.
http://www.bbc.co.uk/persian/arts/story ... i-iv.shtml
توسط iSam » 09 ژوئن 2007, 18:13 
, ممنون رضا جان . اگر یک کلاس همینجا بگذاری فکر کنم اینقدر دعات کنیم تا بیشاپ بشی