اولین نکته اینکه این مبحث با عنوان اصلی "فارسینویسی در ایرماگ" متعلق به ۴ سال پیش است و در این مدت، فارسینویسی چه در مک، چه در آیفون (و بعد هم آیپد) -و سایر گجتها- بسیار پیشرفت کرده و امروزه تقریبا با هر دستگاه دیجیتالی بهراحتی میتوان فارسی نوشت.
نظرسنجی بالای این مبحث هم دیگر موضوعیت خاصی ندارد؛ اما حذفش نکردم. و ضمنا نمیشد بدون قفل کردن مبحث، نظرسنجی را قفل کرد. آن را از "دید تاریخی" نگاه کنید
اما در مورد فارسینویسی با حروف لاتین که "پینگلیش" و "فارگلیسی" هم گفته میشود، میتوان در ادامۀ این تاپیک بحث کرد.
این نوع نوشتار، متاسفانه در جاهایی مثل فیسبوک، یا پیامکها (در تلفنهای همراه) خیلی رواج دارد. در مورد تلفنهای همراه، بعضیهایشان امکان فارسی نوشتن را ندارند؛ یا نوشتن به فارسی در آنها بهراحتیِ نوشتن با حروف لاتین نیست؛ و البته دو برابر حساب شدن کاراکترهای فارسی در مقایسه با لاتین در متن پیامکها را هم نباید از نظر دور داشت.
نوشتن پینگلیش، از خواندش راحتتر است؛ و خواندن پینگلیش سخت و عذابآور است چون ما کلمات را حرف-به-حرف نمیخوانیم؛ بلکه آنها را بهصورت "تصویری" میخوانیم.
اما در یک نگاه کلی، من فکر میکنم اگر پیشتر از اینها خط فارسی به لاتین تغییر یافته بود، شاید خیلی بهتر بود. (لاتینی با کاراکترهای خاص؛ مثل ترکی یا لهستانی و...). الان، هم راست-به-چپ بودن زبان فارسی در خیلی از جاها مشکلساز است، هم اعداد ما که لاتین نیست، هم حروف که چسبیده به هم هستند، هم عرض و شکل متفاوت و بسیار پرتنوع کاراکترها و... بهطوری که شاید بتوان گفت الفبای فارسی هرگز برای نوشتار صنعتی/دیجیتال بهینه نشده است؛ یعنی از زمان حروف سربی گرفته تا حروفنگاری کامپیوتری.
خط و الفبا هم بهنظر من چیزی نیست که نشود تغییرش داد. در طول این همه سال، خط فارسی تغییرات عمدهای داشته و زمانی، این الفبا انتخاب شده است و الان ما خط میخی کتیبهها یا نوشتارهای پهلوی متون کهن را هم نمیتوانیم بخوانیم... بهنظر من خط و نوشتار کنونی فارسی آنقدر ایراد (یا استثنا، در برابر قاعده) دارد که کلی توان و نیروی فکری و فنی باید به کار گرفته شود تا این خط با دنیای دیجیتال سازگار شود؛ شاید بهتر میبود و بهتر باشد خط و نوشتار، خودش را با الزامات دنیای کنونی سازگار کند...
البته اذعان میکنم که علاقه و احساس شخصی من به خط کنونی فارسی که با فرهنگ بیش از هزارسالۀ ایران درآمیخته و در هم تنیده شده، آنقدر شدید هست که هرگونه دستکاریِ این شکلی در آن دردناک باشد... خواندن حافظ و مولانا و فردوسی با خطی دیگر حتی تصورش هم ناخوشایند است... اما شاید بعضی وقتها تغییر گریزناپذیر باشد. شما چه فکر میکنید؟